عرضه و تقاضا :

به درخواست‌هایی که برای خرید وارد سامانه بورس می‌شوند تقاضا و به درخواست‌هایی که برای فروش وارد می شوند عرضه گفته می‌شود. عرضه و تقاضای یک سهم تعیین‌کننده قیمت آن است.

نسبت قیمت به درآمد (P/E) :

ضریب تبدیل عایدات آتی و نمایانگر اقبال بازار نسبت به سهم موردنظر می‌باشد. همچنین نشان دهنده سال های باقیمانده تا بازگشت اصل سرمایه نیز می‌باشد. این نسبت در فضای بازار وجود دارد و درجه مطلوبیت سهم را بیان می‌کند. P/E حاصل قیمت سهم به سود آتی آن می‌باشد.

شرکت‌های سرمایه‌گذاری :

شرکت‌هایی هستند که در سایر شرکت‌های بورسی و یا شرکت‌های غیر‌بورسی سرمایه‌گذاری کرده و از محل درآمد سرمایه‌گذاری های خود به سهامدارانشان سود پرداخت می‌کنند. چنانچه فردی قصد سرمایه‌گذاری حرفه‌ای در بورس را نداشته باشد چندان مقرون به صرفه نیست که تمام شرکت‌های حاضر در بورس یا صنایع مختلف را بررسی کند. در این حالت خرید سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری توصیه‌می‌شود.مزیت‌ دیگر ‌خرید ‌سهام‌‌شرکت‌های‌‌سرمایه‌گذاری‌ تشکیل‌ سبد سهام است که ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.البته طبیعی است که بازده این سهام نیز کمتر است.
یک شرکت سرمایه‌گذاری براساس پرتفوی خود ارزیابی می‌شود. پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران معمولاً از دو قسمت بورسی و غیربورسی تشکیل شده است.

ارزش پرتفوی بورسی یک شرکت سرمایه‌گذاری :
عبارتست از ارزش روز و بازاری سهام شرکت‌های بورسی تحت تملک یک شرکت سرمایه‌گذاری. برای محاسبه ارزش پرتفوی بورسی یک شرکت تعداد سهام تحت تملک در قیمت بازار سهم ضرب می‌شود.در صورتیکه ارزش پرتفوی بورسی بیشتر از ارزش روز بازار سهام موردنظر باشد نشان‌دهنده قابلیت رشد قیمت سهام شرکت سرمایه‌گذاری طی روزهای آتی خواهد بود.

ارزش پرتفوی غیربورسی یک شرکت سرمایه‌گذاری :

یک شرکت سرمایه‌گذاری ممکن‌است در زمینه‌ای غیر از سهام شرکت‌های بورسی فعالیت کند. در این حالت ارزش آن فعالیت‌ها و یا سهام آن شرکت‌هایی که خارج از بورس می‌باشند را پرتفوی غیربورسی می‌نامند.
رویکرد محافظه‌کارانه‌‌در‌ارزشگذاری فعالیت‌های غیربورسی استفاده از بهای تمام شده سرمایه‌گذاری می‌باشد.اما با توجه به وجود تورم بالا در ایران،پس از گذشت چند سال بهای تمام شده از ارزش واقعی سرمایه‌گذاری فاصله زیادی می گیرد.
رویکرد دیگر استفاده از نسبت P/E می باشد. یعنی برای محاسبه ارزش یک سرمایه‌گذاری غیربورسی،سود آن را در نسبت P/E شرکت‌های مشابه که در بورس فعالیت می‌کنند ضرب کرد تا ارزش یک سرمایه‌گذاری غیر بورسی بدست آید. در نهایت مجموع ارزش سرمایه‌گذاری های غیربورسی از جمع ارزش هر یک از سرمایه‌گذاری ها بدست می آید.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری معمولاً پرتفوی بورسی و غیربورسی خود را به صورت دوره‌ای از طریق ارائه اطلاعیه به بورس اعلام می‌کنند.

شرکت‌های سرمایه‌پذیر :
شرکت‌هایی که بتوان سهام آنها را خریداری کرد شرکت‌های سرمایه‌پذیر نام دارند. بر طبق این تعریف کلیه شرکت‌هایی که در بورس سهام قابل معامله‌دارند شرکت‌های سرمایه‌پذیر می‌باشند.

سهام مدیریتی :
معمولاً اشخاص حقیقی یا حقوقی مالک ۱۶ تا ۵۱ درصد سهام دارای سهام مدیریتی می‌باشند.

شرکت‌های هلدینگ :
شرکت‌هایی که در چند شرکت که در یک زمینه مشترک فعال هستند سرمایه‌گذاری می کنند. بطور کلی هر شرکتی که سهام مدیریتی یک یا چند شرکت دیگر را در اختیار داشته باشد هلدینگ است. به عنوان مثال شرکت سیمان فارس و خوزستان هلدینگ صنعت سیمان است.

معاملات چرخشی :
معاملاتی هستند که خریدار و فروشنده دارای یک هویت
حقوقی هستند.اینگونه معاملات به جهت بازارسازی اتفاق می افتد و در گزارش شفافیت توسط بورس اعلام می‌گردد.

سهامدار عمده :
طبق قانون به شخص حقیقی یا حقوقی که بیش از ۵ درصد سهام یک واحد تجاری را دارا باشد سهامدار عمده می‌گویند.
در ادبیات بورس هنگامی که صحبت از سهامدار عمده است منظور شخص حقیقی یا حقوقی است که مالک بیشترین درصد از سهام یک شرکت می باشداماهنگامی که صحبت از سهامداران عمده است،منظور کلیه اشخاصی است که مالک بیش از ۵ درصد سهام آن واحد می باشند.

سهامدار جزء :
طبق قانون به شخص حقیقی یا حقوقی که مالک کمتر از ۵ درصد سهام یک شرکت باشد سهامدار جزء گفته می‌شود.

هیات مدیره :
مجموعه ای بین ۵ تا ۹ نفر که به پیشنهاد سهامداران عمده یک شرکت برای اداره آن معرفی می‌شوند.

مدیر عامل :
شخصی که بالاترین سمت را در یک شرکت دارد و می‌تواند یکی از اعضای‌هیات مدیره‌باشد. مدیر عامل مجری تصمیمات هیات مدیره است و معمولاً از سوی سهامدار عمده شرکت پیشنهاد می‌شود.

اطلاعات میان دوره ای :
شامل اطلاعات تولید و فروش و مسائل مالی شرکت است که در دوره‌ها و فصول مختلف توسط شرکت‌ها ارائه می‌شود.

مفهوم P/E چیست؟
P/E یا نسبت قیمت به سود یكی از افزارهای قدیمی و عموماً پر استفاده به منظور ارزش گذاری سهام است. هر چند محاسبه P/E بسیار ساده است اما تفسیر آن عملاً دشوار می نماید. در شرایط معینی این نسبت بسیار گویا و در زمان های دیگر كاملاً بی معنا جلوه می كند. از این رو، غالباً سرمایه گذاران این اصطلاح را نادرست به كار می گیرند و در تصمیماتشان بیش از حد لازم به آن وزن می دهند.
در بخش های بعدی این مقاله ابتدا به تشریح و تبیین P/E می پردازیم، سپس چگونگی استفاده از این نسبت را در تجزیه و تحلیل سهام بازگو می كنیم، و سرانجام به شرایطی می پردازیم كه نباید از این نسبت استفاده شود.

P/E چیست :

P/E كوتاه شده نسبت price) P یا قیمت سهم) به ESP) Earning Per Share) یا سود هر سهم است. همان گونه كه از نام آن پیدا است، برای محاسبه P/E آخرین قیمت روز سهام یك شركت به سود هر سهم (EPS) آن تقسیم می شود.غالباً P/E در تاریخ هایی محاسبه می شود كه شركت ها اطلاعات EPS (معمولاً سه ماهانه) را افشا می كنند. این P/E را كه بر مبنای آخرین EPS محاسبه می شود بعضاً P/E دنباله دار نیز می گویند. اما گاهی از EPS برآوردی برای محاسبه P/E استفاده می شود، این EPS معمولاً معرف سود برآوردی سال آینده است. در این صورت به P/E محاسبه شده P/E برآوردی یا پیشتاز گفته می شود.
محاسبه P/E گاهی روش سومی هم دارد كه مبتنی بر میانگین دو فصل گذشته و برآورد دو فصل باقیمانده سال است. تفاوت عمده ای بین این سه نوع وجود ندارد اما باید بدانید كه از محاسبات داده های تاریخی واقعی در مقایسه با برآوردهای تحلیلگران مالی استفاده كنید. مشكل بزرگ محاسبه P/E مربوط به شركت هایی است كه سود آور نیستند و از این رو EPS منفی دارند. در خصوص چگونگی رفتار با این پدیده دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. برخی قائل به وجود P/E منفی هستند، گروهی در این حالت P/E را صفر می دانند و بسیاری دیگر هم معتقدند كه دیگر P/E محلی از اعراب ندارد.
به لحاظ تاریخی در بورس اوراق بهادار تهران عموماً میانگینP/E در دامنه ?‎/? تا ?‎/??تجربه شده است. نوسان P/E در این دامنه عمدتاً بستگی به شرایط اقتصادی هر زمان دارد. در حال حاضر میانگین P/E كل شركت های پذیرفته شده در بورس تهران حدود ?‎/? است. همچنینP/E بین شركت ها و صنایع می تواند كاملاً متفاوت باشد.

کاربرد P/E :
به لحاظ نظری، P/E یك سهم به ما می گوید كه سرمایه گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یك شركت پرداخت نمایند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز می گویند. به عبارت دیگر اگر P/E یك سهم ?? باشد بدین معنی است كه سرمایه گذاران حاضرند ?? ریال برای هر ریال از سود این سهم (كه شركت تولید می كند) بپردازند.

رشد سود :

آنچه در بحث بالا به آن پرداختیم رشد شركت ها است. قیمت سهام بازتاب انتظارات سرمایه گذاران از ارزش‌و رشد آینده شركت است. اما توجه كنید كه اندازه سود (EPS) معمولاً مبتنی بر سود های (EPSهای) گذشته است. اگر شركتی انتظار رشد دارد بنابراین انتظار داریم كه سودش نیز رشد كند. در نتیجه تفسیری بهتر از P/E آن است كه خوشبینی بازار از آینده رشد یك شركت را باز تاب می دهد.
اگر P/E شركتی بالاتر از میانگین بازار یا صنعت باشد بدین معنی است كه بازار در ماه ها یا سال های آینده انتظارات بزرگی از سهم این شركت دارد. شركتی با P/E بالا باید سود های فزاینده ایجاد كند، در غیر این صورت قیمت سهمش سقوط خواهد كرد. مثالی از شركت ایران خودرو گویای این بحث است.

ارزانی یا گرانی :
P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش گذاری سهم است. مثلاً به شرط پایداری سایر متغیرها، سهمی با قیمت ??? ریال و P/E برابر ?? بسیار گران تر از سهمی با قیمت ????? و P/E برابر ?? است. توجه كنید كه محدودیت هایی در این مثال وجود دارد. شما نمی توانید P/E های دو شركت كاملاً متفاوت را برای ارزش گذاری بهتر آنها مقایسه كنید. به عبارت دیگر تعیین بالا یا پایین بودن P/E بدون توجه به دو عامل اصلی بسیار دشوار است: ?) نرخ رشد شركت و ?) صنعت.

نرخ رشد شركت :
آیااندازه رشد گذشته شركت ها می تواند معرف نرخ های انتظاری از رشد آینده باشد؟ هر چند پاسخ این پرسش نمی تواند صریح باشد اما در عمل سرمایه گذاران برای پیش بینی سود (EPS ) و محاسبه P/E از نرخ های رشد گذشته استفاده می كنند.

صنعت :
مقایسه شركت ها تنها در صورتی فایده مند است كه به یك صنعت تعلق داشته باشند، مثلاً شركت های صنعتی كه عمدتاً دارای ضرایب P/E پایین هستند. چون به رغم ثبات صنعت رشد پایینی دارند. از طرف دیگر شركت های صنعتی به دلیل انتظار رشد از P/E های بالایی برخوردارند.

حسابداری :

سود یك اندازه حسابداری است كه در محاسبه اش از اقلام غیرنقدی نیز استفاده می‌شود. معیارهای اندازه گیری سود بر طبق اصول حسابداری همگانی (GAAP ) مقرر می شوند. این اصول در گذر زمان تغییر می كند و در هر كشوری نیز متفاوت از دیگر كشورها است. از این رو محاسبه سود ( EPS) بسته به چگونگی دفترداری و حسابداری می تواند به صورت های متفاوت ارائه شود. در نتیجه مقایسه سودها (EPS ها) با یكدیگر گاهی به مقایسه سیب و پرتقال می ماند.

تورم :
در شرایطی كه اقتصاد كشور تورم بالایی را تجربه می كند طبعاً كالاها و هزینه های استهلاك به دلیل بالا رفتن هزینه های جایگزینی كالاها و تجهیزات در مقایسه با سطح عمومی قیمت ها كم نمایی می شود. بنابراین در زمان های تورمیP/E ها عموماً پایین تر می آیند زیرا بازار سودها را كه به صورت ساختگی به بالا گرایش دارد تخریب شده می بیند. بررسی P/E همانند تمامی نسبت ها در گذر زمان برای پی بردن به روند آن ارزشمند است. تورم این بررسی را دشوار می كند زیرا اطلاعات گذشته در امروز از فایده مندی كمتری برخوردارند.

تفسیری دیگر :
P/E پایین لزوماً بدین معنی نیست كه ارزش یك شركت كم نمایی شده است. بلكه به معنای آن است كه بازار معتقد است شركت در آینده نزدیك با مشكل روبه رو خواهد شد. سهمی كه قیمتش پایین می آید معمولاً دلیلی دارد.
عمده ترین دلیلش این است كه سود شركت كمتر از سود انتظاری اش خواهد بود. این مسئله P/E دنباله دار بازتابی ندارد مگر آن كه سود در عمل نیز محقق گردد.

تنها به اتكایP/E سهام نخرید :
یكی از پر بسامدترین اشتباهاتی كه سرمایه گذاران غیر حرفه ای مرتكب می شوند خرید سهام صرفاً به اتكای P/E بالا یا پایین است. توجه كنید كه ارزشیابی سهام تنها با تكیه بر شاخص های ساده ای مانند P/E ساده انگارانه و نادرست است. P/E بالا ممكن است به معنی بیش نمایی ارزش سهم باشد و هیچ تضمینی وجود ندارد كه بعداً به سرعت پایین نیاید. ضمناً توجه كنید كه حتی اگر ارزش سهمی كم نمایی شده باشد ممكن است ماه ها یا حتی سال ها طول بكشد تا بازار ارزش آن را اصلاح نماید.
در هر صورت تجزیه و تحلیل سهام امری بسیار پیچیده تر از دانستن چند نسبت ساده است. به عبارت دیگر هر چند كلیدی برای معمای ارزش گذاری سهام است اما تمام آن نیست. از این رو توصیه می شود كه سرمایه گذاران برای خرید سهام با خبرگان سرمایه گذاری رایزنی نمایند. پاسارگاد نیك آماده است تا سرمایه گذاران علاقه مند را با قواعد سرمایه گذاری آشنا سازد.

نتیجه گیری :
همه چیز یا به عبارتی حرف آخر را درباره ارزش سهم نمی گوید اما برای مقایسه شركت های یك صنعت، كل بازار یا روند تاریخی P/E یك شركت سودآور است.

به یاد بسپارید كه :
الف – P/E یك نسبت است و از تقسیم P یا PRICE یا قیمت روز سهم به EPS یا E یا سود هر سهم به دست می آید.
ب- سه نوع EPS به نام های EPS دنباله دار، آینده و میانگین وجود دارد.
ج- به لحاظ تاریخی، میانگین P/E ها در بازه ?‎/? _ ?‎/?? قرار می گیرد.
د- به لحاظ نظری، P/E یك سهم به ما می گوید كه سرمایه گذاران حاضرند چند ریال به ازای هر ریال سود بپردازند.
هـ – تفسیر بهتری از P/E این است كه آن بازتاب خوشبینی بازار از آینده رشد یك شركت است.
و– P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش گذاری یك سهم است.
ز- بدون در نظر گرفتن نرخ های رشد صنعت، صحبت از بالا یا پایین بودن P/E یك شركت بی معناست.
ح- تغییر در اصول حسابداری شامل وجود چندین روش مجاز برای سود (EPS ) تجزیه و تحلیل P/E را دشوار می كند.
ط– P/E ها عموماً در زمان تورم حاد پایین تر می آیند.
ی- تفاسیر بسیاری پیرامون دلیل پایین بودن P/E یك شركت وجود دارد.
ك- تنها به اتكای ضریب P/E اقدام به خرید و فروش سهام نكنید.
سهامداران چه حقوق وتعهداتی دارند؟
یكی از شرایط پذیرش سهام شركت ها در بورس آن است كه صورت سهامی عام باشند. هرفردی با خرید یك یا چند سهم از سهام یك شركت سهامی، دارای حقوقی میشود كه امكان نقض آن وجود ندارد. حقوق ناشی از مالكیت سهم متعدد است و در موارد مختلف قانون تجارت به آنها اشاره شده است. به طور كلی این حقوق به دو دسته: حقوق مالی و غیر مالی تقسیم می شود.
حقوق مالی ناشی از مالكیت سهام بر چند نوع است، حق سهیم شدن درسود، حق تقدم در خرید سهام جدید و حق سهیم شدن در دارایی شركت. البته برخی حقوق مالی متفرقه نیز وجود دارند كه از جمله آنها حق مخالفت با افزایش تعهدات بدون رضایت سهامدار است.

حق سهیم شدن در سود شركت :
یكی از اهداف خریداران سهم یك شركت، آن است كه در سود آن شركت، سهیم شوند. میزان سود هر سهامدار در مجمع عمومی عادی سالانه شركت تعیین می شود. منظور از سود، سود قابل تقسیم است كه شامل این موارد می شود:
سود خالص سال مالی شركت منهای زیان های سال های مالی قبل و اندوخته قانونی (نصف سود خالص هر سال) و سایر اندوخته های اختیاری، به علاوه سودقابل تقسیم سالهای قبل كه تقسیم نشده است. نحوه پرداخت سود قابل تقسیم را نیز، مجمع عمومی تعیین می كند. اگرمجمع عمومی در این خصوص، تصمیمی نگرفته باشد، هیات مدیره شركت نحوه پرداخت را تعیین خواهد كرد. ولی در هر حال پرداخت سود به صاحبان سهام باید ظرف هشت ماه پس از تصمیم مجمع عمومی را جع به تقسیم سود انجام شود.

حق تقدم در خرید سهام جدید شركت :
ازآنجا كه سهامدران یك شركت خواهان حفظ حقوق وموقعیت خود در شركت هستند، انتظار دارند در هنگام افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید از سوی شركت، نسبت به سایر خریدارن اولویت داشته باشند. به همین دلیل، ابتدا شركت به سهامداران قبلی خود پیشنهاد فروش سهام می كند. آنها نیز در استفاده و یا صرف نظر كردن از این حق، مختارند. اما ازآنجا كه قیمت پیشنهادی فروش سهام شركت، با قیمت بازار سهام متفاوت است، سهامداران معمولا ازاین حق تقدم استفاده می كنند.

حقوق غیر مالی :
حقوق غیر مالی ناشی از مالكیت سهام بر چند نوع است: حق رای، حق انتقال سهام، حق اطلاع

حق رای :
بدیهی ترین حقی كه سهام دار درشركت دارد، حق رای است. سهام دار با استفاده ازحق رای خود درمجامع عمومی، در امور شركت، همچون انتخاب اعضاء هیات مدیره و بازرسان شركت، تغییرات سرمایه، تقسیم سود، تغییرات اساسنامه، انحلال شركت وسایر موارد، مشاركت می كند. حق رای سهامداران نسبی است وهركس تعداد سهام بیشتری داشته باشد، حق رای بیشتر بیشتری نیز خواهد داشت. حق رای سهامدارمی تواند از طریق اعطای وكالت نیز اعمال شود.
حق رای به دو صورت ساده وتجمعی اعمال می شود. در رای گیری ساده هر سهم یك رای دارد. دراین نوع رای گیری، سهامداران اقلیت نمی توانند حتی یك عضو هیات مدیره را انتخاب كنند و كلیه اعضای هیات مدیره را سهامداران اكثریت بر می گزینند. برای حل این معضل، ازروش رای گیری، تجمعی استفاده می شود. دراین نوع رای گیری،تعداد آرای هر رای دهنده در تعداد مدیرانی كه بایدانتخاب شوند، ضرب شده وحق رای برای هر رای دهنده، برابر با حاصل ضرب مذكورخواهد بود، در نتیجه رای دهنده می تواندآرای خود را به یك نفر بدهد یا آن رابین چند نفر تقسیم كند. بدین ترتیب سهامداران اقلیت نیز می توانند در چنین هیات مدیره ای تاثیر گذار باشند و نماینده ای در هیات مدیره داشته باشند.

حق انتقال سهام :
هر سهام داری، حق انتقال سهام خود را به دیگری دارد. انتقال سهام با نام از طریق امضای دفتر ثبت سهام شركت از سوی سهامدار یا نماینده قانونی وی انجام می شود. انتقال سهام از یك سهامدار به فرد دیگر در شركت های سهامی عامی عام ، نیازی به موافقت هیات مدیره یا مجمع عمومی ندارد .

حق اطلاع :
حق اطلاع سهامداران از وضعیت شركت ، وسیله ای برای اجرای درست حق رای است. هر سهامداری می تواند از پانزده روز قبل از انعقاد مجمع عمومی در مركز شركت ، به صورتحساب ها مراجعه كند و از تراز نامه و حساب سود و زیان و گزارش عملیات مدیران و گزارش عملیات مدیران و گزارش بازرسان رونوشت بگیرد . همچنین ، باتوجه به آن كه اساسنامه ، از سهامداران نوعی قرار داد بین موسسین و سهامداران است ، هریك حق دارند نسخه ای از اساسنامه را دریافت كنند. در برخی موارد نیز شركتها از طریق پست یا انتشار اطلاعیه یا دوتنامه در روزنامه های كثیرالانتشار ، از سهامداران خود برای تشكیل مجامع عمومی عادی دعوت به عمل می آورند .

تعهدات سهامدار :
تنها تعهد یك سهامدار در شركت سهامی ، پرداخت مبلغ سهم است و اگر به این تعهد خود عمل كند ، به عنوان صاحب سهم تعهد دیگری ندارد . سهامدار هیچگونه تعهد شخصی در قبال طلبكاران شركت ندارد و اگر شركت بنا به دلایلی قادر به پرداخت دیون خود نباشد ، نمی توان به سهامداران رجوع كرد . همچنین تعهدات سهامداران همان است كه قبول كرده اند و نمی توان با تغییر اساسنامه تعهد جدیدی بر عهده آنان گذاشت یا تعهدات فعلی آنان را افزایش داد . در این زمینه قانون نیز به صراحت عنوان كرده است كه هیچ مجمع عمومی نمی تواند تابعیت شركت را تغییر دهد و یا هیچ اكثریتی نمی تواند بر تعهدات صاحبان سهم بیفزاید .

سفارش :
تقاضای خرید یا فروش اوراق بهادار بوده كه توسط مشتریان به كارگزاران ابراز می‏گردد و دارای قیمت و نوع سفارش است.

قیمت سفارش :
قیمتی است كه توسط مشتری به كارگزار ابراز و به یكی از اشكال قیمت باز یا قیمت محدود می‏باشد.

قیمت سفارش باز :
در مواقعی كه خریدار یا فروشنده تعیین قیمت را به كارگزار واگذار می‏نماید كارگزار دارای سفارش معامله با قیمت باز می‏باشد.

قیمت سفارش محدود :
در مواقعی كه خریدار یا فروشنده حداكثر یا حداقل قیمت را برای سفارشات خود تعیین می‏نماید كارگزار دارای سفارش معامله با قیمت محدود می‏باشد.

نوع سفارش :
نوع اوراق بهاداری است كه توسط مشتری به كارگزار ابراز و به یكی از اشكال سفارش باز یا محدود یا مشروط می‏باشد.

نوع سفارش باز :
در مواقعی كه خریدار یا فروشنده تعیین اوراق بهادار را به كارگزار واگذار می‏نماید كارگزار دارای سفارش باز می‏باشد. در این نوع سفارش مبلغ كل سفارش باید مشخص گردد.

نوع سفارش محدود :
در مواقعی كه خریدار یا فروشنده نوع اوراق بهادار را مشخص نماید كارگزار داری سفاش محدود می‏باشد. در این نوع سفارش نیز مبلغ كل سفارش باید مشخص گردد.

نوع سفارش مشروط :
در مواقعی كه خریدار یا فروشنده سفارش خود را تحت شرایط خاصی به كارگزار ابراز نماید كارگزار دارای سفارش مشروط می‏باشد. شرط در این نوع سفارش باید مصرحاًً قید گردیده و امكان اجرای آن فراهم باشد.

منبع: گلدن بورس